Cuma, Mayıs 17, 2024
Google search engine
Ana Sayfa Blog Sayfa 23

Thorny questions for Western and South African “Just Energy Transition Partnership” negotiators (from whom we won’t get satisfactory answers)

0

Can a deeply-flawed model for climate financing, decarbonisation and reparations be reformed?

  • What kind of monetary carrot is needed to help high-polluting middle-income countries to rapidly decarbonise? Mainly because of a South African pilot project supposedly worth $8.5 billion, the worlds of high finance and climate justice are colliding, with unfortunate results expected at the United Nations climate summit in Sharm El-Sheikh, Egypt.

When the COP27 opens on November 6, a high-profile climate finance deal will be signed by climate policymakers from Washington, London, Paris, Berlin, Brussels on one side, and from Pretoria and parastatal electricity firm Eskom’s Johannesburg headquarters on the other. On October 19, South Africa’s Cabinet approved – and the Presidential Climate Commission endorsed – the deal, but details are still murky.

In Glasgow a year ago, Western leaders had promised $8.5 billion for a Just Energy Transition Partnership (JETP) that would serve as the world’s decarbonisation model. Since then, the concept has taken root in Indonesia, Senegal and Vietnam – although Indian negotiators are reportedly opposed to the emphasis on cutting coal.

Since then, persistent delays and non-transparent processes mean crucial details have been hidden from the view of both South Africans and Western taxpayer contributors to the JETP.

That leaves us with ten sets of critical questions.

1) First, will the JETP (plus the German government’s additional contribution of an extra $340 million announced on October 5) provide Eskom CEO Andre de Ruyter with new foreign loans that, in part, encourage the parastatal to repay existing “Odious Debt,” i.e. loans from the same countries’ financiers, that it really should not be repaying on sound anti-corruption and also climate grounds?

Specifically, two fragile coal-fired power stations – Medupi and Kusile – cost not the original $9 billion promised, but instead closer to $25 billion, and most of it is debt-financed. Then-Eskom chair Valli Moosa awarded the main boiler procurement contracts to Hitachi in 2007, just after the Tokyo firm gifted 25% of Hitachi Power Africa to the ruling party’s funding arm Chancellor House.

That act was termed “outrageous” by CorruptionWatch because at the time Moosa was also an ANC Finance Committee member, resulting in the Public Protector’s 2009 finding of “improper” conflicts-of-interest management by Moosa, followed by Hitachi’s 2015 bribery prosecution in Washington – and $19 million fine – under the U.S. Foreign Corrupt Practices Act.

There was no subsequent South African prosecution, though it was easily the most expensive case of local state capture by a multinational corporation. Extraordinarily, Moosa now is the main manager of the Presidential Climate Change Commission, which has a major role in the JETP.

Should new JETP loans enable repayment of interest on Odious Debt, instead of challenging these Ponzi-style lenders (i.e. whose new loans mainly cover interest repayment on old loans) to take a haircut, as punishmnet for funding the fraud-filled, ultra-polluting power plants?

2) Second, why specifically give the World Bank a central role in JETP management?

protest at the World Bank’s Johannesburg office on October 14 drew scores of community and environmental activists insisting not only on the Odious Debt’s cancellation, since a 2010 Medupi credit of $3.75 billion was the lender’s largest ever project loan.

Moreover, two decades ago, the Bank made a venture capital investment in what became a massive coal mine bordering Hluhluwe-iMfolozi nature reserve (Africa’s oldest), displacing hundreds of residents but without having obtained legally-required environmental permission. On October 20, 2020, leading anti-coal activist Fikile Ntshangase was assassinated there, at a crucial point in the struggle against coal mine expansion, resulting in her lawyer Tembeka Ngcukaitobi demanding reparations: the return of mine profits worth millions of dollars to the victimised community.

Anti-Bank protesters also demanded an end to its financing of a Richards Bay Liquefied Natural Gas terminal.

Last month, Al Gore called for firing of the institution’s president, (Trump-appointed) David Malpass, due to his “ridiculous” climate denialism, but the problem is evident when other staff push methane gas projects or demand Medupi debt repayment.

3) Will the JETP allow De Ruyter to use 44% of incoming funding for methane gas-fired power plant construction even though methane is 85 times more potent a greenhouse gas than CO2 over next 20 years?

Given that JETP funding for Eskom is “fungible,” finance needed for De Ruyter’s two preferred methane gas power plants – 3000 MW at Richards Bay and 1000 MW at Komati, together costing R85 billion – will be freed up as it comes from the same pool to be used for solar and wind generation. Won’t JETP inflows allow Eskom’s coal addiction to be replaced by methane gas dependency?

4) Will JETP partners permit Eskom’s meth addiction because they believe – as does the European Union’s “sustainable finance taxonomy” – that gas (and nuclear energy) can be considered “green”?

Politicians in Brussels are obviously panicking about Russian sanctions – but won’t their July determination threaten the credibility of inclement (2026) EU Carbon Border Adjustment Mechanism climate-based trade sanctions against high-carbon South African steel, cement, fertilisers, aluminium, and electricity generation (the tariffs on which are in turn based on an EU Emissions Trading Scheme that does include methane and nitrous oxide emissions)?

5) Does the JETP turn a blind eye to – thus rewarding – De Ruyter’s many extremely unjust, racist Eskom policies?

One is “Load Reduction” energy racism, which disconnects black townships far more frequently than white neighbourhoods.

Another is his requested 32% increase in 2023 tariffs, plus his phase-out of residual pro-poor cross subsidies to black homeowners.

A third is permitting ongoing Eskom power plants’ violations of Air Quality Act regulations (by a factor 3200 times accepted levels), which kill 2200 residents in the vicinity of power plants and coal mines annually, and produce the world’s worst SO2 pollution.

6) Must the JETP financing come in the form of loans, which may be called ‘concessional’ – but aren’t there crucial caveats?

Surely any JETP representing a genuine carrot would take the form of grants, given South Africa’s existing $174 billion foreign debt (up from $25 billion when liberation was won in 1994)?

Unfortunately, as Climate Home News sources report, “less than 3% of the money will be delivered as grants, with the rest split between concessional and commercial loans.”

Moreover, will JETP loans be denominated in the West’s dollar, pound and euro currencies? If so, what with the Rand crashing from R14/$ to R18/$ in recent months, then what effective real interest rate should be assumed for repayment into a future with much further depreciation?

And if the JETP is actually quite expensive as the currency crashes and as exports fall once the commodity boom is over, why not issue local-currency bonds for Eskom decarbonisation instead, given South Africa’s exceptionally liquid financial markets (with one of the world’s highest-ever “Buffett Indicator” ratios of stock market capitalisation to GDP)?

Indeed, what hard-currency spending is truly required for core Just Transition mandates such as re-employment opportunities and climate adaptation – i.e., climate-proofing infrastructure and housing to withstand rain bombs, or irrigation to beat the droughts – where workers are paid in the local Rand currency and most materials are acquired locally, not imported?

And in future, won’t the interest rate on funding through an expanded JETP soar, if as Environment Minister Barbara Creecy said on October 20, “what we’re very sincerely hoping is that [the plan] would create appetite from the private sector and would begin to mobilise the significant quantities of financing that we’re going to need over the next ten years.”

At present, given Pretoria’s (and Eskom’s) junk rating, the interest rate demanded from international financiers for 10-year bonds is more than 10% (fifth highest among countries issuing such bonds), making such private participation exceptionally expensive.

7) Did Western JETP negotiators conduct any genuine consultation with the most vigorous community, labour and environmental critics of Eskom?

Indeed, do South Africa’s main JETP negotiators – especially former central banker Daniel Mminele and National Business Initiative leader Joanne Yawitch – have any track record of promoting climate justice alongside these social forces?

8) Will JETP funding be directed not only to Eskom but also to other multinational for-profit corporations including high-carbon auto and petrochemical companies?

Recent reports suggest the JETP will partly aim to kickstart an elite Electric Vehicle market, especially from South African assembly lines run by German climate-cheaters VWMercedes and BMW, hence attracting Berlin’s conflicted-interest state financing. Won’t these subsidised auto exports be sent to very wealthy customers abroad, as is desired by trade minister Ebrahim Patel, on top of $1.7 billion worth of existing irrational annual subsidies for petrol and diesel cars?

And the funding may also subsidise the “green hydrogen” fantasies of one of the world’s worst polluters, Sasol. Privatised in 2000 followed by a New York stock market listing, the apartheid-era firm was originally state-owned, getting its main boost from 1970s-80s oil sanctions.

The world’s single worst point source of CO2 emissions comes when Sasol’s Secunda refinery inefficiently squeezes massive amounts of coal to generate liquid petrol, emitting CO2 at a rate of 60 million tonnes annually (12% of the country’s total). Its racially-biased ecological wreckage is notorious from South Africa to a failed $12 billion investment in Lake Charles, Louisiana that De Ruyter promoted.

Just as German chancellor Olaf Scholz visited South African president Cyril Ramaphosa in May to purchase more coal, his state website acknowledged the “original sin” role of Sasol’s Nazi-era Fischer-Tropsch coal-to-liquid technology. Yet, won’t JETP finance soon amplify Sasol’s profits by directing South Africa’s currently-scarce solar energy into green hydrogen – for export (especially to Germany) – while local residents remain disconnected?

9) In advance of the United Nations COP27, will the long-delayed conclusion of the JETP artificially boost the (generally fake) green credentials of the main Western polluters, as happened in Glasgow in November 2021?

Won’t such applause be terribly inappropriate given the timing, just as Germany is importing several millions tonnes of South African coal for its rebooted power plants due to Russian sanctions, and the UK Conservative Party commits to new methane gas fracking?

10) And speaking of glaring hypocrisy, the West is not alone, for isn’t Pretoria’s sub-imperial fossil ambition increasingly lethal, when deploying 1200 SA National Defence Force troops to northern Mozambique to defend Paris-based TotalEnergies, Houston-based ExxonMobil and other multinationals drilling for 125 trillion cubic feet of gas, in a war zone that has left a million people displaced and thousands dead, just as climate-fueled cyclones on the coast become more intense?

If in coming years, as Eskom injects gas in the form of Mozambique’s “Blood-Methane” LNG – or Total’s Brulpadda/Luiperd methane from offshore South Africa – into the national grid, won’t that infrastructure become a stranded asset, as even the National Business Initiative warns?

Given these contradictions, those committed to climate justice – in the West and everywhere – should consider endorsing a February call by South Africa’s Climate Justice Charter Movement, for sanctions against US, UK and European taxpayers’ financing of the JETP?

Of course, no one should oppose a JETP if these questions are resolved , and especially if the Western super-polluters concede the $8.5 billion is simply its downpayment on long-overdue “climate reparations” to Africa. The polluters should compensate poorer countries for leaving fossil fuels underground, as well as covering growing climate-proofing adaptation costs and extreme-weather Loss & Damage expenses.

Such a policy of recognising the climate debt – and providing compensation for leaving fossil fuels underground – will help all Africans fight their own national leaders (like Ramaphosa) and transnational oil companies.

Notwithstanding ongoing protests at African oil conferences from London to Cape Town and the activist appeal “don’t gas Africa!” – the continent’s elites ever more incessantly claim that oil industry “development” is due Africa and that fossil-fuel profits will trickle down to the continent’s masses, all evidence to the contrary.

So, given the balance of forces, these ten reasonable sets of questions will not even be considered by establishment negotiators, much less answered satisfactorily. Protesters here in South Africa targeting high emitters on November 12 – a global day of action – aim to keep the world aware of how much more reform is needed before South Africa’s Just Energy Transition Partnership is actually worthy of that name.

Yazar: Patrick Bond

is professor at the University of Johannesburg Department of Sociology, and co-editor of BRICS and Resistance in Africa (published by Zed Books, 2019).

YERKÜRENİN GELECEĞİ OYLANIYOR: Brezilya’da kader seçimi: Sol yaşam ve özgürlük için ayakta

30 Ekim’deki başkanlık seçimlerinin ikinci tur anketlerinde Lula hala önde, ancak zaferi henüz kesin değil. Noam Chomsky, Bolsonaro kazanırsa Amazon’la birlikte dünyanın akciğerlerini de çökerteceği konusunda uyardı: “Bu kader seçimi.”

Brezilya, 30 Ekim’deki başkanlık seçimlerinin  ikinci turu için gün sayıyor.

3 Ekim’deki birinci turda 155 milyon 557 bin 422 seçmenden 123 milyon 195 bin 571’i  90 bini aşkın sandıkta oy kullanmış, seçime katılma oranı yüzde 79,54 olarak gerçekleşmişti. 

Birinci turdan İşçi Partisi (PT) lideri önceki Cumhurbaşkanlarından Luiz Inácio Lula da Silva 57 milyon 259 bin 504 oyla seçmenlerin yüzde 48,4’ünün desteğini alarak birinci, şimdiki Cumhurbaşkanı Jair Bolsonaro 51 milyon 72 bin 345 oyla seçmenlerin yüzde 43,2’sinin desteğiyle ikinci olarak çıkmış, iki aday da yüzde 50’yi geçemediği için, sonuç ikinci tura kalmıştı.

TIKLAYIN-Lula birinci turu önde bitirdi, ikinci tur 30 Ekim’de

Yarışan bloklar

Birinci turda Lula’nın Başkanlığı ve eski Sao Paolo valisi Geraldo Alckmin’in Başkan Yardımcılığı çevresinde oluşan Umudun Brezilyası blokunda Lula’nın İşçi Partisi, Brezilya Komünist Partisi, Yeşil Parti, Brezilya Sosyalist Partisi, Sosyalizm ve Özgürlük Partisi, Cumhuriyetçi Toplumsal Düzen Partisi, İşçi Davası Partisi, Dayanışma, İleri  ve Eylem hareketleri ve Sürdürülebilirlik Ağı yer alıyordu. Blok ikinci turda Demokratik İşçi Partisi, Birleşik Sosyalist İşçi Partisi, Halkın Birliği ve Yurttaşlık hareketinin katılımıyla genişledi.

Bolsonaro’nun Başkanlığı ve Savunma Bakanı Walter Braga Netto’nun Başkan Yardımcılığı çevresinde oluşan Brezilya’nın İyiliği İçin blokundaysa Bolsonaro’nun Liberal Partisi, Cumhuriyetçiler ve İlericiler grupları yer alıyordu. Blok ikinci tura girerken Sosyal Hristiyan Partisi ve Brezilya Emek Partisi’ni de içine alarak genişledi.

TIKLAYIN-İki miting, iki Brezilya ve sonucu öngörülemeyen bir seçim

Sıklaşan saflar, azalan fark

30 Ekim’de TSİ 14:00’da başlayacak olan seçimler öncesinde kamuoyu araştırmalarında solun adayı Lula liderliğini sürdürüyor, ancak şimdiki Cumhurbaşkanı Bolsonaro’yla arasındaki farkın küçük adımlarla da olsa azalmakta olduğu gözleniyor. Ülkenin en büyük kamuoyu araştırma kuruluşu Datafolha’nın Çarşamba günü yayınladığı son ankete göre ankete yanıt verenlerin yüzde 49’u Lula’ya, yüzde 45’i Bolsonaro’ya oy vereceklerini açıklamışlardı. Önceki haftaysa Datafolha anketi Bolsonaro’nun desteğini yüzde 44 olarak saptamıştı. 

TIKLAYIN-Lula ikinci turu 7 puan önde götürüyor

Seçim günü yaklaştıkça kararsızların oranı da düşümeye devam ediyor. Seçmenlerin yüzde 94’ü kime oy vereceklerini kararlaştırdıklarını söylüyor. Datafolha’ya göre, seçmenlerin yüzde 1’i kararsız ve yüzde 4’ü boş oy kullanma niyetinde. Ipec araştırma kuruluşuna göreyse, seçmenlerin yüzde 5’i kararsız, yüzde 2’si de görüş belirtmekten kaçınıyor. 2 Ekim’deki ilk turda kararsızların oranı yüzde 21 dolayında. 

Kararsızların düşük oranda da olsa varlığını koruması ve kamuoyu araştırmalarının yanılma payları dikkate alındığında yorumcular, Lula’nın başı çekmesine karşın, seçim sonuçlarının sürprize açık olduğunda birleşiyor.

Bolsonaro, anket şirketlerini Lula’yı desteklemekle suçlarken, ülkenin seçim sisteminin manipülasyona açık olduğu propagandasını sürdürüyor, bu arada Bolsonaro yanlısı milletvekilleri, açıkladıkları anket sonuçları hata payını aşan kuruluşların sorumlularının 10 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını öngören bir yasa çıkarılması için çaba gösteriyor. 

TIKLAYIN-Lula hala favori, ama kazanması kolay değil, sürdürmesi zor

Lula: “Bolsonaro, farkı kapatamaz, kazanacağız”

Telesur’un haberine göre, Lula, Bolsonaro’nun aradaki farkı kapatmasının söz konusu olmadığında ısrarlı.  Rio de Janeiro’da  düzenlediği basın toplantısında, Lula, hafta içinde, “Seçimleri kazanacağız, Bolsonaro’nun yaptığı çılgınlıklara, söyleye geldiği yalanlara karşın bir haftada farkı kapatması imkansız” demişti.

Solun adayı, sahte hesaplar üzerinden sosyal medya ağlarında yayılan dezenformasyonu hedef aldı: Bolsonaro’nun “güçlü bir yalan makinesi var,” dedi. “Robotlarla rekabet etmek çok zor.”  

Bu arada, birinci tur öncesinde Lula’nın kazanması halinde seçim sonuçlarını kabul etmeyeceğine ilişkin imalarda bulunan Bolsonaro, Cuma günü habercilerin sorularını yanıtlarken “Ordunun da içinde yer aldığı saydamlık komisyonu, bir anormallik olmadığını söylerse seçim sonuçlarından kuşku duymak için bir neden olma[yacağını]” dile getirdi. 

TIKLAYIN-Brezilya’da sol Lula önderliğinde iktidara yürüyor

Bolsonarocular seçim sistemiyle ilgili
yalan haberleri sürdürüyor

Bolsonaro, kişisel olarak, seçim sonuçlarının kesinlikle hileli olacağına dair önceki beyanlarını tevil eder görünüyor. Ancak gerek Brezilya’da gerekse ABD’deki Trump yanlısı Bolsonaro destekçileri arasında Başkana rağmen Brezilya seçim sisteminin muhalefet tarafından manipüle edildiği ve oy sayım ve değerlendirme yazılımlarının hileli olduğuna ilişkin kara propaganda sürüyor. 

Bolsonaro seçim öncesi Brezilya seçimlerine hile karıştırıldığını ve elektronik oylama makinelerine güvenilemeyeceğini söyleyerek aylarca propaganda sürdürmüş ama ilk turda anketlerin öngördüğünden daha iyi bir sonuç almıştı. Bolsonaro, buna karşın seçim sonuçlarının manipüle edilmiş olabileceğini öne sürmekten vazgeçmedi. “Tamamen bilgisayarlı bir sistemde anormal bir şeyin olma olasılığı her zaman vardır” demeye devam etti. 

Söylentilerin süre gitmesi üzerine Brezilya Yüksek Seçim Kurulu, ABD’den yayılan ülkede kullanılan elektronik sistemlere ve yazılımlarla ilgili yalanları sergiledi. Brezilya’daki teyit kuruluşları da iddiaların doğruluğunu sınayarak yanlış olduğunu ortaya çıkardı. 

Kurul, “Brezilya oy kullanma süreci[nin], Seçim Adaleti hizmetindeki görevli ve teknisyenlerce tasarlandı[ğını] ve doğrudan kendi koordinasyonları altında, seçim sürecine daha fazla güvenlik ve şeffaflık sağlayan kamu ihalesi ve geniş rekabet yoluyla seçilen şirketlerce üretil[diğini]” açıkladı.

Yüksek seçim kurulu seçimlerle
ilgili “yalan haberler”i sansürleyecek

Brezilya Yüksek Seçim Kurulu Perşembe günü, “seçim süreci hakkında yanlış veya bağlamından koparılmış bilgilerin sürekli yayınlanmasıyla oluşan sistematik yanlış bilgi üretimini” hedef alan çevrimiçi dezenformasyonu sınırlamaya yönelik bir dizi karar yayınladı. 

ABD’den yayın yapan bağımsız New Public Radio’nun (NPR) haberine göre Kurul Başkanı Bakan Alexandre de Moraes, belirli bir gönderinin dezenformasyon içeriği içerdiğine karar verdiklerinde diğer tüm özdeş yayınlarla birlikte kaldırılacağını açıkladı. Kararın 2. Maddesi, “oylama, oy sayımı ve sayımı süreçleri de dahil olmak üzere seçim sürecinin bütünlüğünü etkileyen, gerçek dışı olduğu bilinen veya ciddi şekilde bağlamından koparılmış gerçeklerin yayılmasını veya paylaşılmasını” yasaklıyor. 

Karar ayrıca, Kurulun izin verdiklerinin ötesinde seçimden 48 saat öncesi ve 24 saat sonrasına kadar paralı seçim ilanlarının yayınlanmasını yasaklıyor. 

Reuters’ın haberine göre, Brezilyalı yayıncılar, kararın rejime yönelik yapıcı eleştirileri ve örneğin Bolsonaro’nun Lula’ya yönerlik olarak kullandığı “eski mahkum”, “hırsız” veya “yozlaşmış” sıfatlarını kullanmayı yasaklaması dolayısıyla medya ve ifade özgürlüğünü ihlal ettiğinden yakınıyor. 

(AEK)

Noam Chomsky:
Önümüzde bir kader seçimi var

 
ABD’nin önde gelen ilerici düşünürlerinden Noam Chomsky Truthout dergisine verdiği söyleşide sonuçlarının Amazon havzasının kaderini de belirleyecek olması nedeniyle Brezilya seçimlerinin dünyanın kaderinde tayin edici bir role sahip olduğunu söyledi.

En zorlayıcı acil kaygı, Brezilya’daki Amazon ormanlarının kaderi. Mevcut eğilimler sürecek olduğu takdirde “dünyanın akciğerlerinin” bu en önemli ögesinin, kendisini sürdürmek için yeterli nem üretemeyen bir savanaya dönüşeceği uzun zamandır biliniyor. Hepimizi koruyan büyük bir karbon arıtıcısı, bizi felakete sürükleyen bir karbon üreticisine dönüşecek.


Başka pek çok durumda olduğu gibi, bu trajedinin zaman ölçeği de inanılmaz ölçüde hafife alındı. Brezilyalı araştırmacılar, bu tehlikenin geri çevrilemez yıkım haddine ulaşılan kimi bölgelerde bu kaygının çoktan gerçeğe dönüşmeye başladığını ortaya koydular.

Bolsonaro’nun yasadışı kerestecilik, madencilik, tarımsal işletmelerin genişletilmesi ve Yerli yaşam alanlarıyla bu alanlarda varlığını sürdüren birçok kabilenin yok edilmesine verdiği destekle yaşamın sürdürülmesine yönelik tehdit keskin bir biçimde büyüdü. Kısa vadeli kâr ve iktidarın çıkarları adına yasalar bir kenara atılarak koruma altına alındılar.

Elbette bu tehdit Brezilya ile sınırlı değil ama bu ülkede insanlığa karşı işlenen suç, ölçeğinin büyüklüğü nedeniyle özellikle ciddi ve şu anda özellikle kritik, çünkü Amazon’un kaderi ve onunla ilgili her şey, seçimlerin ikinci turu olan 30 Ekim’de karara bağlanacak.

Bolsonaro’nun zaferi muhtemelen Amazon’u mahvedecektir. Bir Lula zaferi, Brezilya için bir felaketi ve dünyadaki yaşam için bir felaketi önleyerek onu kurtarabilir.

İyi haber şu ki, ilk turda Lula, anketlerin öngördüğü gibi, zafere yaklaştı. Lula’nın İşçi Partisi’ne oldukça yakın bir merkez sol partiyle işbirliği zafere yol açabilirdi, bu ve daha geniş koalisyonlar şimdi oluşuyor ve 30 Ekim’de zafere götürebilir.

Kötü haber ikili. Bolsonaro’nun oyu anketlerin öngördüğünün çok ötesindeydi ve adayları Başkanlık dışındaki makamları, özellikle valilikler ve milletvekillerin süpürdü. Lula’nın elleri seçilse bile bağlanacak.

Aşırı sağcı dalga, Bolsonaro’nun Amazon’u kendi gözetimi altında yok eden suçluları zenginleştirme kampanyasının kilit adamı Ricardo Salles gibi korkunç kişilikleri bile parlamentoya taşıdı.

Sağcı parti [Bolsonaro kazandığı takdirde] ülkeyi aşırılıkçı bir Hıristiyan milliyetçiliğine sürükleyebileceği Orbán tarzı bir “illiberal demokrasiye” dönüştürme kampanyasına giden yolu genişleteceğe benziyor.

Ne var ki, bu grotesk sonuç bile aslında, kendilerini insani sonuçları ne olursa olsun, şirket karlarını artırmaya adanmış olanların ellerinde çevresel yıkımın kontrolden çıkması kadar önemli olmayacak.

Önümüzde bir kader seçimi var.

YK ENERJİ’NİN GES PROJESİNİN HALKIN KATILIMI TOPLANTISI’NDA ARBEDE YAŞANDI

0

Muğla’nın Milas ilçesinde YK Enerji’nin iki termik santraline kaynak oluşturması amacıyla kurulması planlanan güneş enerjisi santrali (GES) projelerinin Halkın Katılımı Toplantısı’nda arbede yaşandı.

Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş’nin (YK Enerji) iki termik santraline kaynak oluşturması amacıyla kurulması planlanan GES projelerinin Halkın Katılımı Toplantısında arbede yaşandı.

Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Pınar Mahallesi’nin köy kahvesinde bugün iki saat arayla iki halkın katılımı toplantısı düzenlendi. Toplantıların ilki saat 11:00’de “Yeniköy Termik Santrali Yardımcı Kaynak Güneş Enerji Santrali Projesi” projesi için, ikincisi ise saat 13:00’te ise “Kemerköy Termik Santrali Yardımcı Kaynak Güneş Enerji Santrali Projesi” için planlanmıştı.

ESRA IŞIK: “ÖNCE SANTRAL VE MADENE ÇED YAPIN”

İlk toplantıya katılım yoğundu ve kahvenin içerisinde oturacak yer bulamadığı için ayakta kalanlar oldu.

Toplantının başında söz alan İkizköy Akbelen Ormanı savunucularından Esra Işık toplantının yapılmasının hukuksuz olduğunu söyledi ve yapılamayacağını dile getirdi.

Toplantıya gelmeden önce Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) dosyasını incelediğini belirten Işık, “Halkın Katılımı Toplantısı’nın yapılma amacı aslında halkın bu projenin olumlu ve olumsuz yönlerini halka anlatmak fakat bu olumlu ve olumsuz yanların ÇED raporunda sunulacağı söyleniyor. Bugün bize ne anlatılacak çok merak ediyoruz. Bu toplantının yapılması hukuksuzdur, gayrimeşrudur. Halktan birisi olarak buraya çağırılmamış, İkizköylü olarak buraya çağırılmamış olsam da…”

Sözlerinin kesilmesi üzerine kendini ifade etmek istediğini belirten Işık, “Önce santral ve madene ÇED yapılsın ondan sonra güneş enerjisi için başvuru dosyasını burada anlatırlar ama önce santral ve kömür madeni için, yıllardır bizi zehirleyen kömür madeni için ÇED yapıldın. Yıllardır burada halk olarak zehirlenen biziz, mağdur olan biziz.”

Işık’a “Sen kimsin?” diye sorulması üzerine Işık, “Ben buranın yerlisiyim” diye yanıt verdi.

Yeniköy-Kemerköy Termik Santrali’nde çalıştığını ifade eden bir yurttaş ise şunları söyledi: “Ben 50 yaşında, üniversite mezunu insanım. Ben bunu dinleyeceğim, iyi mi kötü mü karar vereceğim. Bu kadar basit.”

Yeniköy-Kemerköy termik santrallerine kömür sağlamak için açılacak maden yüzünden İkizköyün istimlak edilen Işıkdere mahallesindeki evini terk etmek zorunda kalan, ardından İkizköy’ün Ova Mahallesi’ne borç ve kredilereler yeniden evini yapan fakat oradan da çıkması istenen İkizköylü Aytaç Yakar ise şunları söyledi: “Sen yerinden oldun mu? Yerinden olan benim, evinden olan benim.”

Yakar kendisine “Parayı alırken iyiydi” şeklinde cevap verilmesi üzerine şunları söyledi: “Ne parası verdiniz, 10 lira para verdiniz. Ben yandım, benim gibi kimse yanmasın. Bir tek ekmek param yok benim. Ben yerimden oldum kardeşim.”

GÜNGÖR ERÇİL: “ÇED BAŞVURU DOSYASINA DAYANARAK BU TOPLANTI YAPILAMAZ”

Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Gönüllüsü Hukukçu Güngör Erçil, ÇED başvuru doyasına dayanarak toplantının yapılasının suç olduğu belirtti ve şunları söyledi: “Bu toplantının amacı halkın bilgilendirilmesi, sürece katılması değil mi? Raporda çevre ile ilgili her şeyin ÇED dosyasında yazılacağı söyleniyor. Burada neyi anlatacaksınız? Bu toplantı niye yapılıyor. Firmanın bilgi vermediği sunuma dayanarak hangi halk hangi fikri ifade edecek projeye dair?”

Alanın maden sahası olarak devredildiğini belirten Erçil, güneş enerjisi kurulmak üzere özelleştirilmediğini belirtti.

“O YANGINLARDA BİZ HEP BİRLİKTEYDİK, SİZİNLEYDİK”

Toplantıda söz alan ve YK Enerji’de çalıştığını söyleyen Milas Örenli bir yurttaş, orman yangınlarında bölgede yaşayan yurttaşların yangının söndürülmesi adına mücadele ettiğini ifade ederek, toplantıya katılan ekolojistlere, “Biz yangına müdahale ederken bu çevreci arkadaşlarımız neredeydi” diye sordu.

Örenli yurttaşın sorusuna yanıt veren MUÇEP Gökova Eş Sözcüsü Candan Susoy; Hisarönü, Ören ve Aksaz yangınlarında aktif mücadele verdiğini ve yangına müdahale eden ekiplere yemek taşıdığını ifade ederek, kızının yangına müdahale sırasında hastalanarak dört gün hastanede tedavi gördüğünü söyledi. Süsoy, “O yangınlarda biz hep birlikteydik, sizinleydik” dedi.

ÇED Başvuru Dosyas’nı hazırlayan Çınar Mühendislik Müşavirlik A.Ş. yetkilisinin, itirazlara rağmen sunuma başlaması üzerine, ekolojistler durumu alkışlarla ve düdüklerle protesto etti. Tartışmanın arbedeye dönüşmesiyle jandarma ekipleri salona girerek toplantıya katılanları dışarıya çıkardı.

“SANTRAL KAPATILSIN DİYEMEZSİNİZ”

Toplantı sonrası bölgede yaşadığını ifade eden bir yurttaş, Yeniköy Kemerköy Termik Santrali’nin kapatılması yönünde beyanda bulunan ekolojistlere tepki göstererek, “Benim kırmızıçizgimi aşmayın, santral kapatılsın diyemezsiniz” dedi. Yaşanan kısa süreli gerginlik çevredekilerin müdahalesi sonucu yatıştırıldı.

“SUÇA DAYALI ÇED SÜRECİNİN YÜRÜTÜLMESİ VE BU SÜREÇTE HKT YAPILMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR”

İlk toplantıda toplantı salonunun fiziksel olarak yetersiz olduğuna dair eleştiriler üzerine, salonun bahçesine sandalyeler çıkarılarak ikinci toplantı açık alanda gerçekleştirildi. Toplantı öncesinde ise ekolojistler toplantının neden yapılamayacağına dair görüşlerinin yer aldığı bir dilekçe hazırladı.

Dilekçeyi toplantı başında okuyan Esra Işık, toplantının bu koşularda yapılamayacağını söyledi ve “Bu toplantıyı eğer yapacaksanız terk ediyoruz, tutanaklara geçmesini de talep ediyoruz” dedi.

Dilekçede ise şu ifadeler yer aldı:

1-ÇED Başvuru Dosyası ÇED mevzuatına aykırı ve gayrimeşrudur.

2-Başvuru Dosyası’nda madencilikle bozulan alanların rehabilite edilerek GES ekonomik ömrünü tamamladığında terk edileceği belirtilmektedir.Oysa madenalanları üzerinde GES kurulmaktadır. İlgili yönetmelikte, ÇED Başvuru Dosyası’nda doğaya kazandırmanın, rehabilitasyonun nasıl yapılacağının ayrıntılı anlatılması gerekmektedir.

3- GES’in kurulacağı maden alanları özelleştirilme ihalesiyle maden alanı olarak devredilmiştir. Üzerinde GES kurulması ihale şartlarına aykırı ve ihaleye fesat karıştırma suçudur. Suça dayalı ÇED sürecinin yürütülmesi ve bu süreçte Halkın Katılımı Toplantısı yapılması mümkün değildir.

4-ÇED Başvuru Dosyası’nda çevreye etkilere ilişkin bilgilerin ÇED Raporunda yer alacağı belirtilmektedir. Yapılacak sunum ve toplantıya sunulacak olanlar halkın bilgilendirilmesi niteliğinde değildir. Toplantının amacına aykırı sunum ve başvuru dosyasına dayanarak toplantı yapılamaz.

5-Başvuru Dosyası’nda yardımcı kaynak olarak belirtildiği halde sadece GES hakkında ÇED süreci yürütülmektedir. Entegre tesis olan Kemerköy Termik Santrali ÇED süreci dışında tutulamaz. Bu şeklide gerçekleşen ÇED süreci ve parçası olarak Halkın Katılımı Toplantısı yapılması mümkün değildir.

Başvuru Dosyası’nın reddedilmesi ve bilgilendirmeye yönelik kurum görüşlerini içerir biçimde düzenlenmesi gerekirken bu gerekliliğe aykırı şekilde düzenlenen Başvuru Dosyası’na dayanan ve bilgilendirmeye içermeye toplantının yapılamayacağının aşağıda imzası olan halktan bizler dikkate alınmasını talep ederiz.

TUTANAKLAR NE DEDİ?

İlk toplantı sonrası tutulan tutanakta şu ifadeler yer aldı: “Halkın Bilgilendirilmesi ve Sürece Katılım Toplantısı’nın, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü personeli Ebru Kocaaslan Narlı tarafından açılış konuşması yapılmıştır. Proje tanıtımı ve bilgi aktarımı yapmak üzere Çınar Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş’ye söz verilmiştir. Ancak halk bilgi alma hakkını kullanmak istememiştir. İş bu tutanak tarafımızca mahallinde tanzim edilmiştir.”

İkinci toplantının tutanağında ise, “Halkın Bilgilendirilmesi ve Sürece Katılım Toplantısı’nın, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü personeli Ebru Kocaaslan Narlı tarafından açılış toplantısı yapılarak başlatılmış olup, proje hakkında bilgi vermek üzere Çınar Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. yetkilisine söz verilmiştir. Akabinde soru, görüş ve öneri alma aşamasına geçişmiştir. İş bu tutanak tarafımızca mahallinde tanzim edilmiştir” ifadeleri yer aldı.

“Ekoloji Mücadelesinin Dönüştürücü Gücü Çalıştayı” Yapıldı

0

15.10.2022 Ankara Jeoloji Mühendisleri Odası’nda Ekoloji Politik tarafından “Ekoloji Mücadelesinin Dönüştürücü Gücü” ana başlığında bir çok ilden katılım ile çalıştay düzenlendi.
Çalıştayda siyasi partiler, ekoloji aktivistleri, bilim insanlarının yanı sıra sendikalar ve odalar da yer aldı. Çalıştayda yer alan bazı başlıklar; siyaseti dönüştürmenin ekoloji politik stratejileri, ekoloji-kadın, ekoloji-emek, ekoloji ve özgürlük mücadelesi ve son oturum olarak sonuç bildirgesi başlığı ile sonlandırıldı. Ekoloji Politik tarafından gerçekleştirilen çalıştayın önümüzdeki günlerde sonuç bildirgesinin açıklanacağı belirtildi.

Devlet ve sermaye el ele maden işçilerini bir kez daha katletti

Bartın’ın Amasra ilçesinde bulunan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Türkiye Taşkömürü Kurumu(TTK) Amasra Müessese Müdürlüğü’ne ait maden ocağında 14 Ekim saat 18:15 civarında grizu patlaması gerçekleşti.

Patlamanın olduğu maden ocağının önünden yapılan son bildirimlere göre 40’ın üzerinde madenci hayatını kaybetti. Hayatını kaybeden madencilerin net bilgileri için resmi açıklamanın yapılması bekleniyor.

Amasra’da TTK’ya bağlı bir maden ocağında meydana gelen patlama esnasında vardiyada bulunan 110 işçinin üretim sahasında çalışmada olduğu bildirildi. Katliamın gerçekleştiği, eksi 300 kotta (deniz seviyesinin 300 metre altında) yer alan maden ocağındaki arama kurtarma çalışmaları sona erdi, yer altındaki kirli hava tahliye ediliyor. Patlamada 40’ın üzerinde madenci hayatını kaybetti. Sağ olarak kurtarılan madencilerin ise hastanede tedavisi sürüyor.

Patlama haberinin hemen ardından Soma ve İstanbul’dan Bartın’a yola çıkan Bağımsız Maden İş Sendikası yöneticileri de gece saatlerinde maden ocağı önüne ulaştı. Sendika heyeti adına açıklamada bulunan Başaran Aksu, özel sektörün madende kabul edilebilir olmadığına dikkat çekti.

Grizu Patlaması

0

Amasra’da Türkiye Taşkömürü Kurumu, Amasra İşletmesi’nde bir patlama meydana geldi. Patlamanın gerçekleştiği maden ocağına çok sayıda ambulans ve kurtarma ekibi sevk edildi. Yeraltında işçilerin olduğu bilgisi paylaşıldı.

MADENCİLERE SİT ALANI VE DİRENİŞ ENGELİ

Denizli ili Tavas ilçesi Gümüşdere köyünde temmuz 2022 tarihinde mermer ocağına karşı başlatılan yaşam alanlarının savunulması mücadelesinde maden şirketi tarihi sit alanı ve köylünün direniş engeline takıldı.

Gümüşdere köylülerinin maden ocağı alanında kaya mezarlar ve tarihi alanların olduğu bildirimi üzerine bölgede inceleme yapan il kültür turizm müdürlüğüne bağlı arkeoloğlar bölgenin daha detaylı incelenmesi için bölgede her türlü faaliyeti yasakladı.

Bölgeden alınan bilgiye göre sit alanı yönünden faaliyet yürütemeyen şirket orman içerisinden yol açma girişiminde bulundu. Bu girişime karşı köy halkı eylemlere başladı.

EkolojiPolitik Haber Merkezi

Ecehan Balta; Ekolojik Kriz, Sınıf ve Cinsiyet Meselesi

Dünyanın oluşumundan bu yana çok büyük “doğal felaketler”, “ekolojik krizler” yaşandı. “Tamamen doğal” ve “insan yapısı / insan tarafından hızlandırılmış” olarak ikili şekilde sınıflanabilecek bu krizler pek çok canlı türünü dünya yüzeyinden sildi. İnsan türü “doğal” olan küresel ekolojik krizler karşısında son derece kırılgan. Bir tsunami ya da bir deprem, insanlığı küresel olarak etkilemese de bölgesel olarak etkiliyor ve ciddi can kayıplarına neden olabiliyor. Ancak hemen eklemek gerekir ki, bir “doğal” felaketin kimi, nasıl etkilediği de kaynaklara erişilebilirliğine göre epey değişkenlik gösteriyor. Örneğin, yoksul bir ülkede bir tsunami tarlaları ziyan etmemek için okyanus kıyısında yapılmış kerpiç evleri alıp götürürken, zengin bir Batı ülkesinde tsunamiye karşı güçlendirilmiş duvarlar, felaketin daha az etki yapmasını sağlayabiliyor. Aynı kentin içinde yoksulların barınma sorunu daha az göze batsın diye sahiller doldurularak yapılan toplu konutlar ufak bir depremde bile kumsala karışırken, hemen yanı başındaki kayanın üzerine inşa edilmiş zenginlere ait olanlar sapasağlam durabiliyor. Dünyanın her yerinde istihdamda daha fazla yer alan erkekler görece sağlam kamu binalarında gündüz vakti depremi hissetmezken, deprem bölgesinden çocuklu ve yaya kaçmak, bir kadın için kolay olmayabiliyor. Sonuç olarak “felaket” doğal olsa bile toplumsal eşitsizlikler, o felaketin sonuçlarının nasıl yaşanacağını değiştiriyor. Yoksul ülkeler, işçi sınıfı ve yoksullar, yoksulların içinde en yoksullar olarak kadınlar, bu felaketlere daha fazla maruz kalıyor. Bu, yoksulluk kadar eski bir hikâye.

Son iki yüzyıldır, kapitalist üretim tarzının doğa üzerindeki tüm yıkıcı etkileriyle birlikte Avrupa ve Kuzey Amerika’da başlayıp, oradan dünyaya yayılmasına tanık oluyoruz. Eric Hobsbawm’ın deyişiyle, “Kısa Yirmi Birinci Yüzyıl”, kapitalist yaşam biçiminin tekleştiriciliği ve mutlaklığıyla, insanla insan ve insanla doğa arasındaki ilişkiyi hiyararşikleştirici biçimiyle belirledi. Bu belirlenim, iki dünya savaşı ve gezegenin savaşsız geçirdiği günlerin sayısının bir elin parmaklarını geçmeyecek ölçüde az olmasına yol açan bir vahşiliği içeriyordu. Kapitalizmi alt etmeye yönelik girişimler ise ne yazık ki eşitlik, kardeşlik ve demokrasi ile sonuçlanmadı. Rusya’nın mafya kapitalizmine, Çin’in ise devlet merkezli pazar ekonomisine geçişi, özel mülkiyete dayanmayan rejimlere inanmanın boş inançtan öteye gitmediği propagandasını güçlendirdi.

Son yirmi yıla damgasını vuran bu sürecin sonunda, ekolojik hareket içinde doğanın sınırsız sömürüsünün yarattığı felaketlerle kırdaki kentteki emek sömürüsünün, doğanın temellüküyle doğrudan üreticilerin mülksüzleşmesinin iç içe geçmişliğini kavrayan yeni bir damarın doğuşuna şahit oluyoruz. Doğanın talanına karşı, nükleer karşıtı hareket, baraj ve siyanür karşıtı mücadele, bugün Türkiye’de ve dünyanın pek çok yerinde emek hareketinin bir bileşeni olarak ortaya çıkıyor ve doğa ve insan ilişkisini yeniden tanımlama mücadelesi veriyor.

Kapitalizmin iki yüzyıllık serüveni, tam bir kaos ve yıkım süreci olarak ortaya çıktı. Toprağın aşırı sömürüsü gıda krizini yarattı, okyanuslar nükleer atıklarla doldu, ormansızlaştırma genişledi, türler yok oldu. Bunların en sarsıcısı ise, uzun zamandır devam eden ama niteliksel bir dönüşüme uğradığı için insanlığın varoluş-yokoluş mücadelesi haline dönüşen iklim krizi oldu. Yani, devasa toplumsal sorunlarla çevrilmiş bir dünyada, eşi benzeri görülmemiş bir kriz içinde yaşıyoruz.[1] Bu kriz, kapitalizmin yarattığı ayrımcılık ve eşitsizliklerden besleniyor ve onları besliyor.  Ancak geldiğimiz noktada insanlığı, doğayı, dolayısıyla tüm türleri etkisi altına alan “mükemmel bir sefalet fırtınasıyla” karşı karşıyayız.

Birleşmiş Milletler verilerine göre son 100 yılda su kullanımı nüfusun 2 katı hızda arttı. Şu anda dünya üzerinde 700 milyon kişinin temiz içme suyuna erişimi yok. Gıdaya erişimle birlikte temiz içme suyu meselesi, Arap devrimlerini de tetikleyen unsurlardan bir tanesi olmuştu.

Temiz içme suyuna erişimin azalması, aynı zamanda bölgesel eşitsizliklerin de artması, bazı bölgelerin daha da yoksullaşması anlamını taşıyor. 2030’da dünya nüfusunun yüzde 47’si susuzluk tehdidiyle karşı karşıya olacak. Aynı zamanda su kaynakları üzerindeki kontrol gerekçesiyle halihazırda bulunan savaşların da sayıca artması ve şiddetlenmesi, askeri gücü elinde bulundurulanların yeni sömürgeler icat etmesi söz konusu olacak. Örneğin Suriye’deki savaş bir milyondan fazla çiftçinin şehirlere göç etmesine neden olan, Suriye tarihi boyunca gerçekleşen en kurak dönemin sonunda başladı. Su, aynı zamanda savaşlarda bir silah olarak da kullanılıyor. Barajlar üzerindeki kontrolün ele geçirilmesi, yerel halkın desteğini sağlamak için baraj kapaklarının açılması ya da halkı dize getirmek için kapakların kapatılması, savaş tarihi boyunca kullanılan yöntemler.

Günümüzde elektrik tüketiminin çok büyük bir kısmı sanayi tarafından mal üretiminde kullanılıyor. Peki üretilen malların hepsi satılıyor mu? Hayır. Ne kadar mal üreteceğine kim karar veriyor? Piyasa. Bu malları üretirken elektriği rasyonel tükettiğini bilebiliyor muyuz? Hayır. Oysa kadınlara “Enerji Teyze”, “lüzumsuzsa söndür!” diye sesleniliyor.

Bu durum öyle bir hale geldi ki, şu anda iklim krizi dediğimiz gerçekliğin görüngüleri olarak su ve gıda konusunda ciddi bir kriz yaşıyoruz ve bir felaket söylemi olarak değil, ama durduramazsak daha da büyük bir felaketle karşı karşıya olacağımızı bilmemiz gerekiyor.

Bu manzara, doğal dönüşümlerin bir sonucu değil, doğal kaynakların aşırı sömürüsünün bir sonucu. Dolayısıyla bu yıkımın örneğin alternatif enerjilere yönelerek ya da “yeşil işler” yaratarak ortadan kalması da mümkün değil. Hatta bu tip “çözümler” krizin sürdürülebilirliğini sağlayan, yapay önlemler. GDO’lu bir mısırı yeşil paketlere koyarak algıyla oynamak gibi düşünün siz bunu.

Bugün bize gerekli olan, tamamen farklı bir üretim, tüketim ve yaşam biçimi. Bu ise, basitçe meta üretimine dayalı kapitalist üretim tarzının ortadan kaldırılmasını gerektiriyor. Daha çok ve daha fazla üretim, yapay ihtiyaçlar yaratılması ve son kalan fosil kaynaklarının da çıkartılıp satılması, 2010’da Meksika Körfezi’nde gözlemlediğimiz gibi ekolojik felaketler, uzun vadeli toplumsal ve ekolojik planlama doğasına aykırı olan kapitalizmin yapımı. Kapitalizmin uzun vadeli planlama yapabildiği tek alan, doğal kaynakların ve pazarların, enerji kaynaklarının ve ucuz emeğin, yani karına ne kar katacaksa onun, varlığını devam ettirmesini sağlamak. Bu planların uygulanması için de “ekonomik diplomasiyi”, gerekirse de Ortadoğu ve Afrika’da gördüğümüz gibi, savaşları devreye sokmak. Yani, kapitalizmden farklı bir medeniyete, onun rasyonalitesinden farklı bir mantığa geçmek, genelde doğa, özelde insanlık için bugün yakıcı bir ihtiyaç halini almıştır.

Peki bunu kim yapacak?

Her şeyden önce, toptan nesneleşme ve şeyleşme karşısında “gerçekliği ancak bir bütün olarak anlamak ve ona o haliyle nüfuz etmek mümkündür ve nüfuz etmeyi de ancak kendisi bir bütün olan özne becerebilir”. Parçalanmış mücadeleler ve parçalanmış benlikler, bunu yapamaz. Bir yandan cinsiyetçiliğe karşı mücadele ederken, örneğin ırkçılıkla ilgili söyleyecek hiçbir lafı olmayan, hatta bununla ilgili düşünmeye dahi zahmet etmemiş bir toplumsal hareket, kaybedecektir. Çünkü ırkçılık, cinsiyetçiliği de sürekli yeniden üretmektedir. İkisinin birden ortadan kalkmadığı bir toplum, hem ırkçı hem de cinsiyetçi olmayı sürdürecektir. Aynı biçimde, ekoloji meselesini gündemine almayan bir toplumsal hareket de bugün, üzerinde yeni bir toplum inşa edeceği bir toprak parçası dahi bulamama tehdidi ile karşı karşıyadır.

Sırf bu nedenle bile, kadın hareketinin de acil bir biçimde ekoloji meselesini gündemine alması gerekiyor. Ama hemen eklemek gerekir ki kadınlar, bu mücadelenin çok özgül bir biçimde, birincil öznesidir.

Her şeyden önce, yukarıda bahsettiğimiz iklim krizinin görüngülerinden gıda ve su krizinden kadınlar, erkeklere oranla farklı ve daha fazla etkilenir.

Kadınlar, tarih boyunca doğum fonksiyonlarından dolayı doğa ile eş görüldükleri için, kadın emeğinin aynı doğa gibi üretim sürecine sıfır maliyetli etmen olarak katılması, yani yeniden üretim emeğinin (ev işleri, “rahim emeği”, bakım emeği vs.) ücretsiz olarak kalabilmektedir. Ucuz doğa algısı, ücretsiz kadın emeğini de mümkün ve meşru hale getirir. O nedenle kadınlar kendi kaderlerini tersine çevirme mücadelesinde ekolojiyi de dikkate alan, hatta merkeze alan bir perspektif geliştirmelidir.

Bunun yanı sıra, bu aşırı üretim, hız ve tüketimciliğin; köyün ve tarım-hayvancılığın tasfiyesinin gittikçe yoksullaştırdığı kadınların da içinde bulunduğu geniş emekçi kesimler ekoloji mücadelesinde birincil bir rol oynamaktadır ve oynamak durumundadır.

Üretim araçlarının özel mülkiyetinin ortadan kaldırılması yolu ile insanın üzerindeki egemenliğinin son bulması, toplumun kendi kendini yönetmesi ve adalet fikrinin yeniden gündemleştirilmesi ve insan ve doğa arasındaki etkileşim alanının sömürüden adalete doğru yer değiştirmesi gerekiyor. Hiç kuşkusuz, böyle bir toplumun temeli üretim araçlarının özel mülkiyetinin ortadan kalkması olacak. Kâr güdüsü ortadan kalktığında ve ekolojik gereklilikler ve insan ihtiyaçları arasında bir denge söz konusu olduğunda, toplam olarak da değişim değeri değil, kullanım değeri ön plana çıktığında yeni bir üretim tarzından söz edilebilir olacak. Yine kuşkusuz, bunun için “ihtiyacın” demokratik bir ortamda yeniden tanımlanması gerekiyor. Bu demokratik ortamın varlığının önkoşulu ise, zaman. İnsanların kolektif düşünmeye zaman ayırması, ancak iş saatlerinin azaltılması ile mümkün olabilir. Diğer yandan katılımcı bir demokratik sürecin örgütlenmesi, “yaşam boyu öğrenmenin” gerçek anlamını kazanması ile mümkün hale gelecek. Öğrenme, kapitalizmin sürekli değişen ihtiyaçlarına bir yanıt verme çabası olmaktan çıkacak, toplumun gerçek ihtiyaçlarını karşılama anlamı kazanacak.

Bize düşen, gündelik düzeyde inşa edilen sıradan ve sahicinin gerçekliğini kavramak, ona bir ontoloji atfetmeyip dönüştürmeyi düşünmek ve harekete geçmek: Ancak bu bütünlük ve eylem içinde gündelik yaşam dönüştürülebilir ve ancak bu şekilde ütopya, bir kez daha mümkün hale gelebilir.

[1] https://iklimadaleti.org/?p=makale&n=21-yuzyilin-en-radikal

Şık: “İklim krizi meselesini çözsek dahi, toksik madde kirliliği kalacak”

BÜLENT ŞIK İLE “NE YİYORUZ, NE BİLİYORUZ?” WEBİNAR SERİSİ

IPS İletişim Vakfı/ bianet’in gıda mühendisi Dr. Bülent Şık ile birlikte düzenlediği webinar serisinin ilki olan “Pestisitler ve Halk Sağlığı” webinarı, 10 Ekim Pazartesi günü (dün) yapıldı.

IPS İletişim Vakfı/bianet ve Atölye BİA’nın gıda mühendisi Dr. Bülent Şık ile birlikte düzenlediği “Ne Yiyoruz, Ne Biliyoruz? Gıda Güvenliğinde Güncel Meseleler” başlıklı webinar dizisinin ilk bölümünde “Pestisitler ve Halk Sağlığı” konuşuldu. 

Webinar serisi, Ekim ayı boyunca her hafta Pazartesi günü 19.00- 20.00 saatleri arasında yapılacak. Webinar serisi gazeteciler, medya çalışanları, sivil toplum örgütü üyeleri, hak örgütü çalışanları, gıda-tarım-çevre aktivistlerine ve ilgilenen herkese açık.

“Pestisitler ve Halk Sağlığı” başlıklı ilk bölümün kolaşlaştırıcılığını, Atölye BİA Yerel Haber ve Ağ Koordinatörü Nazan Özcan yaptı.

Webinar dizisi içerisinde; iklim krizi odağında gıda ve beslenme sorunları ve çözüm yolları konuşulacak; halk sağlığı, gıda güvenliği ve pestisit gibi konularda ilgili tartışmalar yürütülecek.

Pestisitleri tanımlayarak başlayan Şık, pestisitleri, toksik madde kirliliğini anlatarak bu maddelerin çevreye ve topluma zararlarından bahsetti.

“En çok çocuklar maruz kalıyor”

Konuşmasının devamında pestisitlerin insanları nasıl etkilediğinden bahseden Şık’ın, anlatımlarından öne çıkan bazı noktalar şöyle:

“İklim krizi gibi bir meseleyi çözsek dahi, toksik madde kirliliği kalıcı olacak. Bu yüzden çok ciddi bir mesele.  

“Pestisitler, kronik bir zehirlenme yaratıyor. Suya bulaşır, toprakta kalır, havaya karışır, soluruz. İçtiğimiz su, soluduğumuz havadan ötürü kronik bir maruziyet yaratır. Ve bu kendini belli etmez. Bazı toksik etkiler, ancak zaman geçtikçe fark edilir. 

TIKLAYINIZ – Bülent Şık’ın Tüm Yazıları

“Diğer taraftan toksik kimyasallar, en çok yaşlılar ve çocukları etkiliyor. Özellikle yaş küçüldükçe etkilerin arttığına dair çalışmalar var. Çocukların toksik maddelere maruz kalmasından kaynaklı sorunlar, yetişkinlerden daha fazla. En çok çocuklar maruz kalıyor. Çocukları koruyabilecek bir sistem geliştirmek lazım. Agroekolojik bir bakış açısı geliştirilmeli.

TIKLAYINIZ – Türkiye tarımında kullanılan yasaklı pestisitlerin listesi

“Bazı kimyasal maddeler, nörolojik sistemde hasarlar açıyor ve bunlar çok ciddi hasarlar. Çocuklarda öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği gibi durumlara sebep oluyor. Klinik bir test, uzun vadeli bir izleme ile ancak çocuklardaki bu hasarları görebiliriz. Ama tüm bunların arka planında toksik kimyasallara maruz kalmanın olduğunu biliyoruz.   

“Türkiye’de pestisit kullanımı, 80’lerden günümüze baktığımızda, arttı. İl bazında kıyaslama yaptığımızda Antalya, Mersin, Manisa, Denizli, Bursa gibi tarımsal üretimin olduğu yerlerde pestisit kullanımı çok fazla. Bazı illerde, ilçe bazında bile kullanımın farklılık gösterdiği durumlar söz konusu.”

TIKLAYINIZ – Çocuklarda kurşun maruziyetini azaltmak için ulusal program uygulanmalı

Peki ne yapmalıyız?  

“İki bakış açısı var. Biri bireysel, biri kamusal-toplumsal. Bireysel olarak yapacaklarımız sınırlı. Ülkede Tarım ve Sağlık Bakanlıklarının ürünlerde az kalıntı bırakacak şekilde bir sistem oluşturması lazım. Yasaklı maddelerin kalıntıları artık ürünlerde karşımıza çıkmamalı. Kontrol eden mevcut bir sistem olsa, o zaman en azından kalıntı miktarların oranında bir düşme olurdu. Toplumsal maruziyet çok fazla çünkü” diyen Şık, “Peki ne yapmalıyız?” sorusuna şu cevapları verdi:

  • Olabildiği kadar, mutfağa giren ürünlerde ürün çeşitliliği oluşturmak lazım. Periyodik beslenme sorun içerebilir. Toksik maddelere maruziyete karşı, mutfakta çeşitlilik yelpazesini geniş tutmak gerekiyor.
  • Aldığımız ürünleri yıkamak önemli. En azından yüzen pestisitleri azaltır bu durum.
  • Meyveleri soyarak yemek, aslında özü, besleyiciliği kabukta derler ama soyarak yemek, maruziyeti azaltır. 
  • Ekolojik tarımı desteklemek gerekiyor. 
  • Gıda okuryazarlığı geliştirmemiz lazım.  

“Kamuyu tekrar oluşturmak zorundayız. Yoksa bu topraklarda yaşayamayacak hale geleceğiz” diyen Şık, kurşundan ve etkilerinden de bahsetti.  

Webinar, soru-cevapların ardından sona erdi.

Webinar serisi, “İklim Krizi, Mikroorganizmalar ve Gıda Güvenliği” başlığıyla 17 Ekim Pazartesi günü devam edecek.

Bülent Şık hakkında

Gıda Mühendisi. Akademisyen. Çevre dostu analiz yöntemleri geliştirilmesi üzerine doktora yaptı. Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren çeşitli laboratuvarlarda çalıştı. 2009’da öğretim üyesi olarak Akdeniz Üniversitesi’ne geçti. Üniversitede Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi’nin kurulumu ve faaliyete geçmesi çalışmalarını yürüttü. Gıdalarda ve sularda katkı maddelerinin ve çeşitli toksik kimyasal maddelerin kalıntılarının belirlenmesi üzerine çalışmalar yaptı. Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nde öğretim üyeliği yaparken 22 Kasım 2016’da çıkarılan 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kamu görevinden çıkarıldı. Türk Toraks Derneği Çevre ve İklim Sorunları Savunuculuk Ödülü, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Nusret Fişek Halk Sağlığı Hizmet Ödülü, Vefik Kitapçıgil Kamu Hizmeti Ödülü ve Halkevleri ‘Hakikatın Peşinde’ Ödülü’ne layık görüldü. Mutfaktaki Kimyacı ve Bizi Yeryüzüne Bağlayan Hikâyeler adlı iki kitabı bulunuyor.

(SO/NÖ)

Bakanlıktan doğal ve kültürel felakete davet: Mermer ocağı için ÇED raporu bile istenmedi

0

N GRİ Maden Enerji İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin ‘ÇED Gerekli Değildir’ denilerek izin verilen mermer ocağı projesine karşı çiftçiler Konya Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne kararını geri çekmesi için başvuruda bulundu. Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Türkiye Barolar Birliği Çevre Komisyonu üyesi gönüllü avukat Seyda Afyoncu’nun desteğiyle Konya İdare Mahkemesine projenin durdurulması ve iptali için dava açtı.

Konya’nın Hadim ilçesi sınırları içinde kalan Şaban dağında, çevreye, doğaya, tarihe, ormana, tarıma, hayvancılığa, arıcılığa ve su kaynaklarına zarar verecek mermer ocağı projesine “Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gereksizdir” denilerek izin verildi.

Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Hadim Çevre Koruma Derneği’yle ilgili muhtar ve üreticilerle çiftçiler, N GRİ Maden Enerji İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açılmak istenen mermer ocağı projesinin durdurulması için , “ÇED raporu gereksizdir” izni veren T.C. Konya Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne iptal isteminde bulundu. Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ve TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası’yla birlikte ikinci adım olarak Konya İdare Mahkemesinde Konya Valiliği aleyhine dava açtı. Başvuruda, “ÇED Gerekli Değildir” kararının açıkça hukuka aykırı ve telafisi imkansız zararlar doğuracak olması nedeniyle dava sonuçlanıncaya kadar yürütmesinin durdurulması, neticeten dava konusu işlemin iptali istendi.

Kooperatifin ve mermer ocağından zarar görecek Hadimli üreticilerin bu mücadelesine TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası davaya ortak olarak, Türkiye Barolar Birliği Çevre Komisyonu üyesi gönüllü avukat Seyda Afyoncu hukuken destek oldu.

‘ÇED İPTAL EDİLSİN, YÜRÜTME DURDURULSUN’

Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (HAKÜPAK) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Orhan konuya ilişkin şu açıklamayı yaptı:

Basına ve kamuoyuna,

Hadim Çaldağı -Gerez köyü sınırında Şaban dağı eteklerinde açılmak istenen mermer ocağı için Konya Valiliğinin “ÇED gerekli değildir” kararına karşı, Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Gerez köyü muhtarı, merkez Aşağıhadim mahallesi muhtarı, merkez Hocalar mahallesi muhtarı, Arıcılar Birliği Hadim temsilcisi, Kadir BAŞ üretim çiftliği, Hadim Çevre Koruma Derneği Başkanlığı ve 33 çiftçi ile birlikte Konya İdare Mahkemesi’ne ÇED raporunun iptal edilmesi, yürütmenin durdurulması için 30/09/2022 tarihinde dava açtık.

Şaban dağındaki bu proje dışında Akdağ’ın Hadim’e bakan tarafında da 6 yerde daha mermer ocağı ruhsatı alma çalışmaları devam etmektedir. Ruhsatı alınan, ruhsat çalışması yürütülen mermer ocakları, Hadim için tam bir felakettir.

Bölgede 30 bin ton kiraz üretilmekte yarısı ihraç edilmektedir. Mermer ocakları çalışmaya başladığı zaman kiraz üretimi duracak, Hadimli üretici 1 milyar 200 milyon lira zarar edecektir. Bölgede 20 bin kovanda 250 bin kilogram bal üretilmektedir. Arıcılık yok olacaktır. Hadim arıcılarının kaybı 500 milyon liraya yaklaşmaktadır. Bölgede 49 bin ton üzüm üretilmektedir. Üzüm bağları yok olacaktır. Üzüm üreticisinin kaybı bölgede 500 milyon liradır. Bölgede, küçük ve büyükbaş hayvancılığı yok olacaktır.

Konya ve Hadim’deki tüm siyasi partilerimizi, Ziraat ve Esnaf odalarını, Sivil toplum örgütlerini, herkesi dava sürecini takip etmeye demokratik tepkilerini göstermeye davet ediyoruz. Hadim Belediye Başkanlığı, Ziraat odası, Esnaf odası, Arıcılar birliği, Hayvancılar birliği, Hadim Çevre Koruma Derneği birlik olmalı bu felaketi önlemelidir.

Hadim Belediye Başkanlığı, 21/09/2022 tarihinde Çevre İl Müdürlüğü’ne yazdığı dilekçe ile mermer ocağını istemediğini belirtmektedir. Hadim belediye meclisi karar alarak dava sürecine katılmalı, Hadim belediyesi davaya müdahil olmalıdır.

Bu dava, mermer tozuna karşı Hadim Kirazı’nın,

Mermer tozuna karşı Hadim Balının,

Mermer tozuna karşı Hadim Üzümü’nün,

Kardelen, çiğdem, lale, navruz ve binbir çeşit çiçeklerimizin davasıdır.

Kiraz bahçelerimizin, ormanlarımızın, arılarımızın, dağlarımızda otlayan keçi ve koyunlarımızın bin bir çeşit kuşlarımızın davasıdır.

Endemik bitkilerimizin, yaban hayatımızın, yaylalarımızın, İsaura Krallığı dönemine tarihlenen antik kentimiz Astra’nın korunması davasıdır.

Su deposu olan Akdağ’ı, Çaldağı’nı, Geyik dağını, su yataklarımızı, göletlerimizi, barajlarımızı, pınarlarımızı, çadır havuzlarımızı koruma davasıdır.

Açılacak olası mermer ocağında yapılacak patlamaların yol açacağı gürültü ve çevre kirliliğini önleme davasıdır.

Konya’nın içme suyu Hadim Bağbaşı, Hadim Dedemli (Bozkır) ve Taşkent Afşar barajlarından sağlanmaktadır. Barajlar kirlilikle karşı karşıya kalacak, Konyalılar kirli su içecektir.

Bu dava tüm Konyalıların, çocuklarımızın geleceğinin davasıdır. Herkesi hukuki davayı izlemeye, desteklemeye, uyanık olmaya, güçlerimizi birleştirmeye davet ediyoruz.


Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (HAKÜPAK) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Orhan
‘HADİM AKDAĞ’DA 6 MERMER OCAĞI DAHA RUHSAT PEŞİNDE’

DUYURU: Hadim Çaldagı Gerez sınırında Şaban Dağı eteklerinde açılması istenilen Mermer Ocağı için Konya Valiliğinin “ÇED gerekli değildir” kararına karşı Hadim ilçesi Tarımsal Kalkinma Kooperatifi, Gerez Muhtarı, Aşağıhadim Muhtarı, Hocalar Muhtarı, Arıcilar Birliği, Kadir Baş Üretim Çiftligi, üreticiler 33 vatansever çiftci ile birlikte Konya İdare mahkemesine davamızı açtık.
Davamız,
Mermer tozuna karşı kiraz,
Mermer tozuna karşı bal
Mermer tozuna karşı yesil üzüm, kecimen üzümü
Mermer tozuna karşı kardelen, çiğdem, lale, navruz,
Kiraz bahçelerimiz, ormanlarımız, arılarımız, dağlarımızda otlayan keçi ve koyunlarımız, kuşlarımız, içindir….
Su deposu olan Akdağı, Geyik Dağını, su yataklarımızı, Göletlerimizi, pınarlarımızı, çadır havuzlarımızı, Konya içme suyunu içen çocuklarımızın geleceğini savunmak içindir.
KUTLU OLSUN…
Bu süreçte davamızı takip edecek Türkiye Barolar Birliği Çevre Komisyonu üyesi gönüllü avukat Av. Seyda Afyoncu, Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkezi, Av. Zuhal Sirkecioglu Dönmez, Ankara Barosu Av. Hacer Filiz Orhan, Konya Barosu Av. Cafer Ünal takip edeceklerdır.
Avukatlarımıza çok teşekkür ederiz. İyi ki varlar.
Hadim Halkı olarak bu süreçte kenetlendik.
Başaracağız…
Haberlerimiz devam edecek….
Hadim İlçesi Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Baskanı
Mustafa Orhan